Wskaźniki należą do urządzeń pomiarowych wykorzystywanych w automatyce przemysłowej. Umożliwiają odczyt aktualnej pozycji całego urządzenia lub poszczególnych podzespołów maszyny, co znacząco ułatwia regulację oraz kontrolę procesu produkcyjnego. Stosuje się je najczęściej w połączeniu z elementami sterującymi jak korby, koła ręczne czy pokrętła. W ofercie dostępne są cyfrowe wskaźniki położenia z napędem bezpośrednim, a także analogowe i cyfrowo-analogowe wskaźniki obrotów z napędem grawitacyjnym.
Mechaniczne wskaźniki położenia charakteryzują się nieskomplikowaną budową i długą żywotnością. Nie wymagają dostępu do źródła energii, w odróżnieniu od nowocześniejszych urządzeń elektronicznych. Dokładność pomiarowa nie jest aż tak precyzyjna, jak w elektronicznych wskaźnikach, jednak mieści się w przedziale od 0,1 do 1mm, co w zupełności wystarcza w bardzo wielu aplikacjach o sterowaniu ręcznym lub mieszanym. Ryzyko awarii urządzenia z napędem mechanicznym jest ponadto znacznie mniejsze, a dodatkowym atutem jest także korzystniejsza cena.
Wskaźnik położenia - z napędem bezpośrednim
Urządzenie aplikuje się wprost na wałku sterującym maszyny poprzez połączenie wrzeciona z tulejką wskaźnika. Obrót wałka wprawia w ruch tulejkę, a układ przekładni zębatych przetwarza ruch obrotowy tulei na wskazanie cyfrowe licznika. Odczyt licznika zwiększa się o wcześniej ustaloną wartość przełożenia po wykonaniu pełnego obrotu wałka (360°) zgodnie z ruchem wskazówek zegara, bądź przeciwnie do ruchu wskazówek. Wskaźnik nadaje się do montażu w dowolnym położeniu.
Wskaźnik obrotów - grawitacyjny
Model ten nie ma bezpośredniego kontaktu z wałkiem, aplikuje się go w elemencie sterującym zamontowanym na wałku. Takim elementem może być specjalne koło ręczne, bądź pokrętło posiadające gniazdo pod wskaźnik grawitacyjny. Mechanizm urządzenia wykorzystuje siłę grawitacji- zamocowany w nim obciążnik powoduje przemieszczanie się wskazówek w momencie obrotu kołem bądź pokrętłem. Z tego powodu wskaźniki grawitacyjne mogą być aplikowane jedynie w pozycji pionowej.
Wartość przełożenia we wskaźniku z napędem bezpośrednim to liczba, o którą zwiększa się odczyt licznika po wykonaniu jednego pełnego obrotu wałka (360°). Natomiast we wskaźniku grawitacyjnym przełożenie to ilość obrotów, jakie należy wykonać kołem ręcznym/pokrętłem, aby wskazówka wykonała pełen obrót (360°).
Wskaźniki położenia i obrotów wykorzystywane są szeroko w przemyśle maszynowym do kontroli procesu produkcyjnego. Są często elementem składowym linii produkcyjnych, przenośników taśmowych, urządzeń pakujących czy etykietujących. Przyrządy pomiarowe montowane są równie często we wszelkiego rodzaju obrabiarkach do drewna, metalu i tworzyw sztucznych.